Ultieme Mokkapot Gids: Perfecte Italiaanse Percolatie
De intense geconcentreerde smaak van een mokkapot is geliefd over de hele wereld. Met een moka zet je sterke espressostijl koffie op een kookplaat of gasbrander. Deze iconische koffiezetmethode is razend populair en het symbool geworden van de Italiaanse koffiecultuur.
In dit artikel leer ik je alles wat je moet weten om fantastische koffie te zetten met een mokkapot.
Hoe werkt een Moka?
De Italiaan Alfonso Bialetti patenteerde in 1933 zijn Moka Express koffiemaker. Het achthoekig aluminium potje gebruikt stoom om warm water door een bed van gemalen koffie te duwen. Dit resulteert in een kleine hoeveelheid sterke koffie vergelijkbaar met espresso. De zetmethode wordt dan ook wel een espressopotje genoemd, maar is bekend onder vele noemers zoals mokkapot (of moka pot), Italiaanse koffiepot of niet helemaal accuraat een percolator.
Doordat de druk in het potje veel lager is (+- 1,5 bar) en de contacttijd tussen de koffie en het water ook langer is mag je dit geen “echte espresso” noemen. Het is de voorloper van dat drankje, én een betaalbare manier om thuis toch aan je espresso-kick te komen. Het werkt ook goed als basis voor koffiedrankjes die normaal espresso gebruiken. Met een French Press voor de koffiemelk en een goede melkkan kun je thuis je flat white latte art ontwikkelen!
Wereldwijd zweren koffieliefhebbers bij de sterke volle smaak van een moka. Voor mij is het de perfecte zondagochtend koffie, maar ik ben niet alleen. Bialetti verkocht 300 miljoen mokkapotten sinds de 1950s, maar de moka is nergens populairder dan in Italië waar naar schatting in drie van de vier Italiaanse huishoudens een mokkapot staat. De zoon van Alfonso, Renato Bialetti, wijdde zijn leven aan het promoten van de koffiepot (en werd zelfs begraven in een Moka Express). Zo wist hij met slimme samenwerkingen en TV-reclames heel Italië kennis te laten maken met de iconische koffiemaker.
Het museumwaardige (o.a. MoMA) Art Deco ontwerp van Bialetti is synoniem geworden met een moka pot, maar er zijn ondertussen vele makers en daardoor variaties en limited editions van de moka pot op de markt.
De nadelen van een mokkapot
Het is zeker niet de makkelijkste zetmethode. De uitdaging is het zetten van koffie die niet te bitter is. Het is heel makkelijk om de koffie té heet te maken waardoor je overextractie krijg en de smaak verpest. In tegenstelling tot wat veel doen is het daarom belangrijk om te beginnen met (bijna) kokend water (wat het gebruik niet veiliger maakt) en de koffiemaker direct van het vuur te halen als deze begint te pruttelen.
Schoonmaken moet je ook niet onderschatten. Door het goed onderhouden van je koffiepot gaat deze je hele leven mee, maar het is wel noodzakelijk om deze kort na elk gebruik met de hand te wassen met heet water en alle koffieresten te verwijderen.
Shopgids: Waar let je op bij het kopen van een mokkapot?
Er zijn honderden verschillende mokkapotten te vinden, van de Blokker en Ikea huismerken tot 200+ verschillende producten die Bialetti zelf op de markt heeft gebracht. Hoe kies je de beste?
Formaat, hoeveel kopjes wil je zetten?
Een mokkapot vul je volledig: het waterreservoir tot net onder het ventieltje en je koffiemandje tot de rand. Welke mokkapot je koop bepaalt dus hoeveel koffie je ermee kan zetten, het kleinste model wat bij je behoefte past is daarom aan te raden.
Fabrikanten communiceren de maten in cups. Het gaat dan niet om normale koffie, maar (niet gestandaardiseerde) espresso shotjes van circa 50–60 ml. Grofweg kan je de cups door twee delen, met een 4-kops koffie genoeg voor 2 personen, maar zelf drink ik het zwart en gebruik ik deze maat voor 1 goed gevuld bakje. Voor Bialetti verzamelde ik hieronder de maten voor je.
Bialetti Moka Express maten
| Cups | Hoeveelheid koffie | Hoogte ↕ | Diameter Ø |
|---|---|---|---|
| 1 | ~ 60 ml | 130 mm | 62 mm |
| 2 | ~ 90 ml | 141 mm | 68 mm |
| 3 | ~ 130 ml | 155 mm | 72 mm |
| 4 | ~ 190 ml | 180 mm | 82 mm |
| 6 | ~ 270 ml | 205 mm | 95 mm |
| 9 | ~ 420 ml | 245 mm | 103 mm |
| 12 | ~ 670 ml | 280 mm | 120 mm |
| 18 | ~ 810 ml | 320 mm | 116 mm |
Gas, inductie of een elektrische kookplaat?
De originele moka pot is gemaakt om te gebruiken op gas. Als je niet (meer) kook op gas kan het makkelijker zijn om mokkapot te kopen die geschikt is voor je elektrische warmtebron. Hoewel je natuurlijk altijd een inductieplaatje kan kopen.
Aluminium of roestvrijstaal?
De traditionele mokkapot is gemaakt van aluminium maar veel fabrikanten produceren tegenwoordig ook een roestvrijstale (RVS) percolator. Er is geen eenzijdige beter materiaal voor je mokkapot. In een eigen blinde test kon ik het verschil tussen een Bialetti Moka Express (Aluminium) en Bialetti Venus (RVS) niet proeven. Verschillen zijn er, maar de materiaalkeuze is vooral persoonlijke en esthetische voorkeur.
| Aluminium | RVS |
|---|---|
| Goedkoop | Duurder |
| Lichter | Zwaarder |
| Warmt sneller op | Blijft langer warm |
De beste percolator in 2024
De originele: Bialetti Moka Express
De Moka Express van Bialetti wordt al generaties lang vertrouwd en is bij mij ook al een decennia in gebruik. Deze iconisch koffiemachine is verreweg het populairst en bijna het symbool geworden voor alle moka koffie. Het 4 of 6-kopjes model is aan te raden – afhankelijk van je wensen – en geschikt voor Gas, Elektrisch en Keramisch.
Het oorspronkelijke patent op de Moka is verlopen, voor €10 minder kan je een bijna identiek koffiemaker van het huismerk vinden. Persoonlijk betaal ik liever iets meer en steun ik de originele Made in Italy zodat ik over 20 jaar ook nog vervangende filterplaatjes en rubberen ringen kan vinden. Wil je wat minder uitgeven? Een budgetoptie staat hieronder.
Als je wil variëren op het klassieke zilveren model, kijk dan eens naar deze speciale edities zoals deze extra Italiaanse uitvoering of deze stijlvolle matzwart en roségoud versie.
Bialetti Moka Express op bol.com – #ad
Mokkapot voor inductie: Bialetti Moka Induction
De van aluminium gemaakte Moka Express is niet ferromagnetisch en met steeds meer mensen die koken op inductie wist Bialetti dat ze met de tijd mee moesten gaan. Het merk bracht in de afgelopen jaren diverse koffiemakers gemaakt van RVS op de markt. Zo zijn de Bialetti Kitty, Class en Venus series populair, zelf raad ik de Moka Induction aan waarvan de onderkant gemaakt is van zwaar roestvrijstaal maar het bovenste deel van aluminium.
Er is verder geen verschil tussen de RVS koffiemakers, ze maken allemaal even lekkere koffie. Kies dus vooral het model wat je zelf het meest aanspreekt. Helaas is je keuze in inhoud wel beperkter, de inductie geschikte modellen zijn alleen beschikbaar in 4 tot 6 cups.
Bialetti Moka Induction op bol.com – #ad
De mooiste: Alessi Pulcina
De andere beroemde Italiaanse fabrikant van mokkapotten: Alessi. Ook deze producent heeft een rijke koffiehistorie en zelfs connecties met Alfonso Bialetti. Het merk onderscheid zich door het produceren van functionele designvoorwerpen van kookwekkers tot fruitschalen.
Naar mijn mening de mooiste mokkapot op de markt is de Alessi Pulcina, ontworpen door Michele De Lucchi. Het opvallend getrapt design is een echte eye-catcher voor je keuken. Perfect als je wat unieks zoek, of een mokkapot cadeau wil geven. Beschikbaar in 1, 3 en 6-cups in een model met zwart- of rode handvaten. Alessi verkoopt nog meer fantastisch ontworpen koffiemakers, ook een meer traditionele achthoekig ontwerp weten ze een eigen draai te geven met een beeldschone geborsteld staal uitvoering.
Alessi Pulcina op bol.com – #ad
Budgetoptie: HEMA
Wil je een goed maar goedkoop optie? Bij de HEMA vind je een 6-kops mokkapot voor de scherpe prijs van €17.50. Hoewel ik op AliExpress nóg goedkopere modellen kon vinden wil je blind kunnen vertrouwen op de werking van het overdrukventiel. HEMA balanceert hier goed de prijs-kwaliteitverhouding. Prima bouwkwaliteit, scherp geprijsd, goed verkrijgbaar en geschikt voor alle warmtebronnen. Het enige nadeel is dat de mokkapot maar in één maat beschikbaar is.
How to: Het beste recept voor een mokkapot
Hoewel normaal experimenteren met de koffie/water verhouding aan te raden is, is dit met een mokkapot lastig. De koffiemakers zijn gemaakt voor 1 verhouding, meestal rond de 1:10. Erg sterk dus. Dit recept is er op gericht een bittere smaak te voorkomen. Om overextractie te voorkomen zijn we zorgvuldig met hitte en moet de koffie nooit in de heetste sputterende fase terecht komen.
Wat heb je nodig
- Een mokkapot
- Koffie, genoeg om mandje te vullen
- Kokend water
- Theedoek
Stap 1. Voorbereiding
Breng water aan de kook en vul je mokkapot tot net onder het overdrukventiel (maar nooit erboven) met kokend water.
Stap 2. Koffie malen
Maal je koffie tot een fijne maling, iets grover dan voor espresso. Voorgemalen koffie van (Italiaanse) merken in de supermarkt als Illy en Segafredo gebruiken deze maling ook.
Het fijne aan een moka is doordat de koffie lange tijd in contact is met het water de maalgraad minder precies hoeft te zijn. Geen dure koffiemolen met conische maalschijven nodig, een goedkope handmaler werkt ook. Veel belangrijker is verse koffiebonen.
TIP: Gebruik je trechter om koffiebonen af te wegen, je zal nooit meer nodig hebben dan in het mandje past.
Stap 3. De koffiemaker voorbereiden
Vul de trechter met je gemalen koffie. Tijdens het vullen zet ik de trechter in een eierdopje om deze stabiel te houden, je kan zelfs een houder 3D printen.
Vul het mandje volledig en strijk voorzichtig de restjes af zodat deze egaal gevuld is. Het is belangrijk dat je het mandje nooit aanstamp, maar je kunt voorzichtig een keer op tafel tikken om de koffie wat extra ruimte te geven in het mandje.
Stap 4. Assemblage
Plaats je trechter voorzichtig in de onderkant van de koffiemaker. Verwijder eventuele koffieresten. Pak een theedoek en schroef het (warme) apparaat dicht.
Stap 5. Tijd om te brouwen
Zet je koffiemaker op het vuur. Een laag tot medium vuurtje, niet de allerlaagste stand. Open de deksel en houdt de koffie goed in de gaten.
Stap 6. Verbranden voorkomen
Blijf de koffie monitoren. Als na enkele minuten de koffie omhoog begint te komen zet het vuur dan lager. Als je een inductieplaat gebruik die nog lang warm blijft kan je het vuur ook uitzetten.
Laat de koffie langzaam doorlopen totdat deze klaar is (de rand van de schenktuit). De hitte in het apparaat zelf is gemiddeld genoeg, maar als de koffie stopt met doorlopen kan je de warmtebron hoger zetten. Een consistenste stroom is gewenst, als je veel bubbels zie staat je warmtebron te hoog.
Stap 7. Serveer de koffie
Tijd om de koffie in te schenken! Serveer het direct of leng het aan met warm water voor een Americano als de smaak te sterk is.
De koffie is nog heel heet, ik gebruik deze tijd om de koffiemaker schoon te maken. Eerst afkoelen met koud water en daarna alle koffieresten verwijderen en goed uitspoelen. Dit laat ik drogen terwijl ik van mijn koffie geniet.
Tips en tricks
Tip 1 – Experimenteer eens met een AeroPress filter. Deze past precies in 3+ cups mokkapotten. Het toevoegen van een filter maakt de koffie een stuk schoner en toegankelijker.
Tip 2 – Pruttelen is slecht! Als je de moka hoor pruttelen is waarschijnlijk je temperatuur veel te hoog en je koffie (te) bitter. Stop het brouwproces door je kofiemaker van het vuur te halen en de onderkant met koud water af te koelen. Je maalgraad kan ook te fijn zijn als je veel geluid hoor.
Tip 3 – Als er water of stoom van de zijkant lekt haal de mokkapot dan direct van het vuur. Waarschijnlijk is je trechter niet goed schoon of moet de rubberen ring vervangen worden.
Tip 4 – Blijft je koffie teleurstellen zelfs met het volgen van dit recept? Na het koffiezetten spreid je koffieprut op een bord uit. Dit kan je vertellen hoe de extractie van de koffie verlopen is. Veel droge plekken zijn bijvoorbeeld niet goed en een teken dat de koffie te samengeperst was.
Conclusie – is een mokkapot aan te raden?
Koop een Moka, absoluut! Hoewel het perfectioneren van een goede mokakoffie lastig kan zijn is deze zetmethode voor een reden zo populair. Voor een betaalbare prijs krijg je een heerlijke espressostijl koffie. Met andere woorden, deze koffiemaker kan zeker niet ontbreken in het arsenaal van een gepassioneerde koffieliefhebber.
Reacties
2 Reacties
Waar wordt het filtertje best geplaatst? Rechtstreeks op de koffie (ik gebruik slechts 12g in een 6-cup) of best het filtertje nat maken en tegen het bovenste opzetstuk plakken en hopen dat het niet weggedraaid wordt?
Bij de ‘bovenste’ helft van de mokkapot, waar het metalen gaas met ‘made in Italy’ en de rubberen ring zit. Een klein beetje nat maken helpt ja, maar is niet nodig.
Laat een reactie achter